Γνωρίζατε ότι το μέλι δεν είναι το μόνο πράγμα που παράγουν οι μέλισσες; Οι μέλισσες παράγουν μια ουσία που ονομάζεται πρόπολη η οποία προκύπτει από την συλλογή ρητινωδών εκκρίσεων από τους φλοιούς φυτών, και την εμπλουτίζουν με κερί, γύρη, ένζυμα και άλλες ουσίες. Η πρόπολη χρησιμοποιείται κυρίως από τις μέλισσες ως επίστρωση για να χτίσουν τις κυψέλες τους αλλά και ως μέσο απολύμανσης του εσωτερικού των κυψελών όπου θα τοποθετηθούν τα αυγά των μελισσών και θα αποθηκευτούν η γύρη και το μέλι.
Η πρόπολη έχει μακρά ιστορία φαρμακευτικής χρήσης και ορισμένοι αρχαίοι πολιτισμοί χρησιμοποίησαν την πρόπολη για τις φαρμακευτικές της ιδιότητες. Συγκεκριμένα, στην Αρχαία Ελλάδα η χρήση της χρονολογείται από την εποχή του Αριστοτέλη οπού χρησιμοποιούνταν για τη θεραπεία των αποστημάτων. Οι Ασσύριοι την χρησιμοποιούσαν για την καταπολέμηση των μολύνσεων καθώς και για τη θεραπεία πληγών και όγκων ενώ οι Αιγύπτιοι τη χρησιμοποιούσαν κατά τη διαδικασία της ταρίχευσης των νεκρών τους.
Σύσταση της πρόπολης
Η σύσταση της πρόπολης μπορεί να παρουσιάσει αρκετές διαφορές οι οποίες μπορεί να οφείλονται ανάλογα με την γεωγραφική τοποθεσία των μελισσών, σε ποια δέντρα και λουλούδια έχουν πρόσβαση καθώς και από το χρόνο παραμονής της πρόπολης στην κυψέλη. Το χρώμα της επίσης μπορεί να ποικίλει από κίτρινο-πράσινο, πορτοκαλο-πράσινο μέχρι καστανό και σκούρο καφέ. Εργαστηριακές αναλύσεις έδειξαν ότι η πρόπολη περιέχει πάνω από 300 διαφορετικές χημικές ενώσεις. Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών των χημικών ενώσεων αποτελείται από ρητίνες (50%) και κερί (30%) ενώ σε μικρότερο βαθμό ανιχνεύτηκαν βιταμίνες, αιθέρια έλαια, ιχνοστοιχεία, ζάχαρα, γύρη και άλλες ουσίες.
Ιδιότητες και χρήσεις της πρόπολης
Παρόλο που οι φαρμακευτικές ιδιότητες της πρόπολης είναι γνωστές από την αρχαιότητα, μόλις τα τελευταία χρόνια ερευνητικές ομάδες από όλο τον κόσμο άρχισαν να μελετάνε τις ιδιότητες της. Τα γενικά συμπεράσματα από πορίσματα ερευνών έδειξαν ότι η πρόπολη έχει αντιμικροβιακές ιδιότητες, αντιοξειδωτική δράση καθώς και θετική επίδραση σε διάφορες παθήσεις του δέρματος. Παρακάτω παρουσιάζουμε ορισμένες ιδιότητες της πρόπολης βασισμένες σε αποτελέσματα επιστημονικής έρευνας.
-
Αντιοξειδωτική δράση. Η πρόπολη μπορεί να μας προστατέψει από το οξειδωτικό στρες καθώς μπορεί να αποτρέψει τη δημιουργία ελεύθερων ριζών και επίσης μπορεί να αυξήσει τη δράση των αντιοξειδωτικών ενζύμων. Η αντιοξειδωτική της δράση είναι ιδιαίτερα σημαντική για διάφορα όργανα κυρίως όμως για τον εγκέφαλο ο οποίος είναι αρκετά επιρρεπής στο οξειδωτικό στρες λόγω της μεγάλης κατανάλωσης οξυγόνου. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που η πρόπολη εμπεριέχεται και σε αρκετά συμπληρώματα διατροφής.
-
Αντιμικροβιακή δράση. Πρόσφατα μια ερευνητική ομάδα ανακάλυψε ότι η πρόπολη μπορεί να αναστείλει την ανάπτυξη παθογόνων βακτηρίων στην γαστρεντερική οδό. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η πρόπολη περιέχει φαινόλες οι οποίες εμποδίζουν την ανάπτυξη παθογόνων βακτηρίων όπως τα Clostridium spp, Staphylococcus aureus και bacteriosides spp. Επίσης, πέρα από τα βακτήρια, η πρόπολη είναι δραστική κατά ιών (συμπεριλαμβανομένης της γρίπης, της γρίπης των χοίρων H1N1 και του κοινού κρυολογήματος), μυκήτων και από μονοκύτταρους οργανισμούς που ονομάζονται πρωτόζωα. Η ισχυρή αντιμικροβιακή δράση της πρόπολης δεν θα μπορούσε να μείνει ανεκμετάλλευτη και έτσι αρκετά σαπούνια και καθαριστικά χεριών περιέχουν πρόπολη.
-
Επούλωση πληγών. Ιστορικά, η πρόπολη έχει χρησιμοποιηθεί ως μέσο απολύμανσης του δέρματος και έχει δοκιμαστεί και απευθείας σε πληγές με στόχο την επιτάχυνση της επούλωσης. ‘Έχει παρατηρηθεί ότι η πρόπολη διεγείρει την ανάπτυξη του δερματικού ιστού και την αναγέννηση του καθώς επίσης ρυθμίζει και την παραγωγή κολλαγόνου. Επίσης, πληγές από εγκαύματα που υποβλήθηκαν σε θεραπεία με πρόπολη βρέθηκαν να έχουν χαμηλότερες συγκεντρώσεις ελεύθερων ριζών. Αρκετά gel και κρέμες περιέχουν την πρόπολη ως μέρος των συστατικών τους.
-
Στοματική υγιεινή. Το στόμα μας περιέχει έναν τεράστιο αριθμό από βακτήρια τα οποία είναι μέρος της φυσιολογικής μας μικροχλωρίδας. Όμως ορισμένα από αυτά τα βακτήρια εάν αυξηθούν αρκετά προκαλούν παθήσεις όπως η πλάκα και η περιοδοντίτιδα. Διάφορες έρευνες απέδειξαν ότι η πρόπολη μπορεί να αναστείλει την ανάπτυξη της οδοντικής πλάκας και πλέον χρησιμοποιείται ως συστατικό σε ορισμένες οδοντόκρεμες.
Οι παραπάνω ιδιότητες έχουν καταστήσει την πρόπολη ένα πολύ δημοφιλές συστατικό και πλέον χρησιμοποιείται ευρέως σε σιρόπια, σπρέι, συμπληρώματα διατροφής, σαμπουάν ακόμα και σε καλλυντικά. Τα σκευάσματα πρόπολης είναι διαθέσιμα στα φαρμακεία και σε εξειδικευμένα καταστήματα. Κάνε κλικ εδώ για να βρεις τη μεγαλύτερη και καλύτερη ποικιλία προϊόντων πρόπολης!
Πηγές:
https://www.mednutrition.gr/portal/efarmoges/leksiko-diatrofis/16138-propoli
http://ijrr.com/article-1-1584-en.pdf
ttps://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26593609/
ttps://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3679764/
ttps://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5549483/